معقولات اولیه و ثانویه منطقی
حق این است که منطق علم به معقولات ثانویه است که در تحت عنوان علم می آید .
شرح جوهر النضید ص 22
معقولات:
اولیه : تحقق در ذهن و در خارج دارند ( جسم ، نفس ) بی واسطه در ذهن شکل می گیرند (عروض و اتصاف در خارج دارند ) به آنها ماهیات ، مفاهیم ماهوی – مفاهیم حقیقی – ماهیات و فرد می گویند
ثانویه : الف ) - نه در ذهن و نه در خارج تحقق ندارند ( وجود و آثارش )
ب ) – فقط تحقق در خارج دارند ( عدم غیر مضاف و احکامش )ج ) – فقط تحقق در ذهن دارند ( نوع ، فصل ) به آنها مفاهیم اعتباری و معقولات می گویند
نکته :
به گزینه ج در منطق معقولات ثانویه
منطقی می گویند ( عروض و اتصافشان تنها در ذهن می باشد )
به گزینه الف و ب در منطق معقولات
ثانویه فلسفی می گویند ( عروض در ذهن و اتصاف در
خارج دارند )
1) آنچه در خارج است منشاء آثار است ولی آنچه در ذهن است منشاء آثار نیست .
2) معقولات ثانویه به اعتبار معقولات اولیه درک می شوند یعنی عقل انسان اول معقولات اولیه را درک می کند سپس به واسطه درک معقولات اولیه است که معقولات ثانویه را درک می کند .
3) تفاوت فرد و مصداق در این است که بین مصداق و معقول یک غیریتی می باشد ولی بین فرد و معقول هیچ غیریتی در بین نیست .
4) معقولات ثانویه فلسفی منشاء انتزاع در خارج دارند پس انتزاع و مصداق در خارج دارند .
5) معقولات ثانویه منطقی منشاء اعتبار در خارج دارند لذا مصداق ، فرد و منشاء انتزاع در خارج ندارند .
6) عروض یک مسئله ذهنی می باشد مثل حمل ایستادن بر زید در ذهن
7) اتصاف یک امر حقیقی و عینی می باشد مثل امر ایستادن زید در عالم خارج
8) معقولات اولیه یا همان ماهیات ما به ازاء خارجی ( وجود فی نفسه ) و فرد در خارج دارند .
9) تنزول سعه وجودی به شکل زیر است :
ü ماهیات و فرد معقولات اولی
ü مفهوم مصداق معقولات اولی
ü متنزع و منشاء انتزاع معقولات ثانویه فلسفی
ü معتبر و منشاء اعتبار معقولات ثانویه منطقی
وجود :
الف ) - فی نفسه ( مستقل ) ماهیات
1 )- لنفسه ( برای
خودش ): وجدت فی الخارج وجدت لا فی موضوع جواهر
2 ) - لغیره ( برای غیرش ) : وجدت فی الخارج وجدت فی موضوع اعراض
تمام مفاهیم از جمله فلسفی و منطقی از این جمله هستند )
ب ) - فی غیره ( غیر مستقل ) مباحث فلسفی
